ASK THE DOCTOR - vitamine D

Maak van vitamine D serieus werk!

Hi doc! Ik hoorde je grappige interview op de NPO afgelopen dinsdag! Ik herkende je naam van Vondelgym en lees je stukken altijd met veel interesse. Vooral de sportieve onderdelen spreken me altijd erg aan! In het interview ging het over de nationale supplementenprijs die uitging naar vitamine D. Jammer dat er maar zo kort op ingegaan werd, want er zijn voor mij nog wat vragen onbeantwoord gebleven. Ik hoor namelijk steeds vaker dat vitamine D een rol speelt bij sport. Dus bij deze mijn vraag: kun je er alsjeblieft (ik mag toch wel jij zeggen hé?) wat dieper op ingaan en eventueel uitweiden over het sport-gedeelte ?

Thanks alvast en ik hoop dat ik antwoord krijg :).

Eva

***************************************************************************

Beste Eva,

Leuk dat je me herkende en bedankt voor je vraag! Ik kan me vanuit het sportersoogpunt inderdaad zo maar voorstellen dat je hier meer over wilt weten, want de interesse naar vitamine D is in de afgelopen jaren ontzettend toegenomen, ook binnen de sportwereld!

Voordat ik je sport-vraag beantwoord zal ik allereerst een aantal zaken op een rijtje zetten, omtrent deze interessante vitamine D (van Dirk ;-) ).

Micronutriënten: van macrobelang

Voordat ik de diepte inga, eerst wat beknopte informatie over vitaminen want, we weten wel dat we ze dagelijks nodig hebben en veelal halen uit gezond eten, maar wat doen ze eigenlijk?

Vitaminen worden (samen met de mineralen) ook wel micronutriënten genoemd, vanwege de ontzettend kleine hoeveelheden die we er van nodig hebben. In tegenstelling tot macronutriënten - de grotere moleculen waarvan we vele grammen per dag wegwerken (koolhydraten, vetten en eiwitten) – leveren de micronutriënten zelf geen energie. Wel spelen ze een fundamentele rol in de omzetting van energie en bij andere processen in ons lijf. Eigenlijk kun je wel zeggen: zonder de aanwezigheid van vitaminen kan de energie uit macronutriënten niet omgezet worden in bruikbare brand- of bouwstoffen.

Vitamine D

Hoewel we de meeste vitaminen via de voeding binnenkrijgen, is vitamine D een beetje vreemde eend in de bijt. We kunnen vitamine D namelijk zelf aanmaken.

Vitamine D is een in vet oplosbare vitamine (net als A, E, K), welke in het lichaam onder invloed van zonlicht in de huid aangemaakt kan worden uit een cholesterol-achtige substantie, 7-dehydrocholesterol. Deze zogenaamde pro-vitamine D3 ontstaat wanneer UV-B straling in contact komt met onze huidcellen.

Daarnaast bevatten een aantal voedingsbronnen vitamine D-achtige stoffen (vitamine D2 of vitamine D3), bijvoorbeeld aan zonlicht blootgestelde paddenstoelen, eieren, vis en lever. Deze vitamine D-achtige stoffen worden in onze lever omgevormd tot biologisch-beschikbare vitamine D.

Wat doet vitamine D?

Je hebt misschien wel eens gehoord dat vitamine D een rol speelt bij de opname van calcium uit de voeding. Dat gebeurt in de darm, waar deze vitamine de opname van calcium vergroot. Daarnaast ondersteunt vitamine D de bot-opbouwende cellen, die zorgen continu vernieuwing van botweefsel.

Thans zijn er steeds meer aanwijzingen dat deze unieke vitamine ook andere functies vervult, waaronder in het immuunsysteem en in de eiwitvorming [ 1]. Deze bevindingen verklaren deels ook de opmerkelijke associaties tussen vitamine-D tekorten en afwijkingen die niet direct gerelateerd zijn aan het skeletsysteem, zoals een verminderde spierfunctie [2]. En dat brengt ons bij de sporter.

Want, niet alleen hebben veel Nederlanders en zelfs kinderen een vitamine D tekort. Juist de groep waarvan je zou verwachten dat ze meer aandacht besteden aan hun algehele gezondheid – de sporters – laten ook grote tekorten zien in hun vitamine D niveau’s: tot wel twee-derde van de sporters op topsportniveau heeft een tekort [2, 3 ]!

Rol van vitamine D in sport

Misschien herken je het gevoel wel Eva, dat Sporten je in de zomermaanden beter af gaat dan in de wintermaanden. Dat zou dus zo maar eens te maken kunnen hebben met een verminderde beschikbaarheid van vitamine D in de winter. Het wordt namelijk steeds duidelijker dat vitamine D bij het sporten ook een belangrijke rol speelt! Onderzoek heeft herhaaldelijk aangetoond dat een vitamine D tekort kan leiden tot serieuze prestatieverminderingen [4].

Concrete verbetering

Daarentegen kan vitamine D suppletie bijdragen aan het normaliseren van de vitamine D spiegels, iets wat mogelijk in relatie staat tot sportprestatieverbetering. Onderzoek door Close en collegae (2013) toonde aan dat vitamine D suppletie gedurende 8 weken resulteerde in verbeteringen in lichaamsfuncties. In vergelijking tot de placebogroep liet de vitamine D groep een duidelijke verbetering zien in de 10m sprint en de vertical jump. Ook voor de bankdruk-test en squat-test waren er indicaties tot prestatieverbetering [2].

| ''Acht weken vitamine D suppletie liet een verbetering zien in sprints, vertical jumps en mogelijk ook voor bankdrukken en squatten!'' |

Wanneer heb je ook extra vitamine D nodig?

Wanneer je in de groei bent, op leeftijd bent, een donkere huid hebt, veel binnen zit, of overgewicht hebt.

Reden genoeg dus, als sporter of wanneer je binnen een van bovengenoemde doelgroepen valt, om van vitamine D serieus werk te maken! Supplementen zijn gemakkelijk verkrijgbaar, je doctor’s recept heb je bij dezen! Twijfel je over je vitamine D peil? Laat dit dan gewoon controleren bij de huisarts. Doe het wel in de winter, dan is de kans het grootst dat een tekort kan worden getraceerd!

Veel succes Eva, stay healthy, keep moving en vooral: Enjoy Health!

The doc.

- Samefko

Bronnen

1. , L. (2008). Vitamin D and skeletal muscle tissue and function. Molecular Aspects of Medicine, 29, 407–414; 4Holick, M.F. (2004). Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascu- lar disease. The American Journal of Clinical Nutrition, 80, 1678S–1688S.

2. Close G et al. Assessment of vitamin D concentration in non-supplemented professional athletes and healthy adults during the winter months in the UK: implications for skeletal muscle function. Journal of Sports Sciences, 2013 ; 31 (4): 344 – 353

3. Edouard P et al. Prevalence of vitamin D deficiency in high-level athletics athletes. Ann Phys Rehabil Med. 2016; 59S

4. Todd J. Vitamin D: recent advances and implications for athletes. Sports Med 2014