Van prik word je dik?

Ik drink regelmatig een spaatje rood, want het wordt er niet minder saai op alleen plat water te drinken. Enfin, een goede vriend van me, drs. Mark van Avesaat, attendeerde me onlangs op de associatie tussen bubbeltjeswater en gewichtstoename. Had’ie gelezen in een wetenschappelijk journal. De 2 meter lange maag-, darm-, leverarts in opleiding en tevens doctor in spe (jazeker, een hele academische mond vol), is expert in verzadiging. Zo onderzoekt hij onder andere verzadigingseffecten van eten, nutriënten en hormonen. Een ontzettend belangrijk en interessant thema, gezien de huidige situatie waarin welvaartsziekten als obesitas steeds vaker voorkomen. Als er iemand niet van pseudo-science houdt, is hij ’t wel, dokter ‘de Lange’. Dus ik besloot de wetenschappelijke onderzoeken eens grondig te raadplegen...

Toch vond ik ’t maar lastig voor te stellen dat ik dat rood-gelabelde water voortaan zou moeten laten staan. Dus ging ik zelf op onderzoek uit. Op het internet circuleren natuurlijk allerlei verhalen over water en weight loss. “Water vult de maag” en “water drinken vermindert de honger” of “bubbeltjeswater zorgt voor nog meer vulling dan plat water”. Die tips zijn best handig als je wilt afvallen, maar vaak veelal gestaafd op gezond boeren verstand. Hoewel ik daar doorgaans voorstander van ben, is het goed om onderbouwd helderheid te verschaffen rondom dit thema. Dus ook rond het drinken van prik van allerlei soorten, inclusief prikwater.

Water werkt toch verzadigend?

Het is belangrijk om hier even uitleg te geven van 2 definities:

A. vol zitten – Afgeleid van vullen. Dit heeft te maken met de fysieke vulling van de maag. Dit leidt niet per se tot verminderde honger.

B. verzadiging – Dit heeft te maken met het gevoel dat de honger afneemt, waardoor je geen behoefte ervaart om door te eten.

Hoewel het drinken van water je maag tot een significant waarneembar niveau kan vullen, werkt water an sich niet echt verzadigend. Dat water zo weinig verzadigt heeft 2 redenen, namelijk 1. water ledigt relatief snel uit de maag en 2. water is nutriënt-arm, waardoor bij inname van water geen verzadigingshormonen worden vrijgegeven. Juist deze verzadigingshormonen spelen een belangrijke rol bij – de naam zegt het al – verzadiging. Prikwater zorgt overigens wel voor meer vulling en heeft mogelijk kortstondig een ietwat verzadigende werking [1].

Van prikwater krijg je geen gaatjes, of...?

Het wordt vaak gezegd: van prik krijg je gaatjes. Het klopt inderdaad dat veel prikdranken slecht zijn voor het gebit. Dat is allereerst een gevolg van de grote hoeveelheid suikers die “softdrinks” als cola en bubbeltjeslimonades bevatten. Die suikers zijn een voedzame energiebron voor bacteriën die cariës veroorzaken.

“Prik” of gashoudende dranken worden met behulp van koolzuurgas tot de tongstrelende vloeistoffen gemaakt die ze zijn. Dat doet de zuurtegraad van de vloeistof licht dalen, maar an sich niet voldoende om tot significante tandschade te komen. Frisdranken daarentegen, bevatten naast suikers en koolzuur ook additionele zuren om de smaak te optimaliseren, zoals citroenzuur. Deze zuren doen de zuurtegraad dermate dalen, dat ze bij herhaaldelijke blootstelling tot aanzienlijke schade aan het tandglazuur kunnen leiden [2].

Maar let even op! Het ogenschijnlijke onschuldige prikwater met een ‘smaakje’ bevat vaak ook additionele zuren om samen met de toegevoegde geurstoffen tot een ideale smaakbeleving te komen (bijvoorbeeld citroen, of perzik). Hoewel die prikwaters geen suikers bevatten kunnen de zuren uit dergelijk waters bij herhaaldelijke blootstelling wel voor tandschade zorgen [3]! Ga dus voor neutraal prikwater!

Van prik word je dik?

Van prik word je dik, mits dit een suikerhoudende frisdrank is, of bier. Ten minste, dat dacht ik altijd. Immers, water is caloriearm; daar kun je zo veel van drinken als je wilt, met of zonder prik. Die prik is namelijk niets anders dan gas.

Toch bleek niets minder waar. Een onlangs verschenen onderzoek heeft namelijk wetenschappelijk aangetoond dat het koolzuurgas in prikwater een bijzonder effect teweegbracht in ratten en in mensen: het vergrootte de ghreline-afgifte. Ghreline is het hongerhormoon dat in de maagwand wordt geproduceerd.

Kortom, na het drinken van prikwater, ervaar je meer honger vergeleken met plat water. Bijzonder, omdat we eerder zagen dat prikwater wel weer meer vult dan plat water. Het lijkt er dus op dat, eenmaal uit de maag, prikwater een grotere hongerrespons op gang brengt. Ratten die een jaar lang prikwater dronken, bleken ook meer te eten en zwaarder te zijn dan hun platwater-drinkende mede-subjecten [4]

Toch durf ik de resultaten van het onderzoek te nuanceren. Weer even naar dat gezond boeren verstand. Weinig mensen zullen de hele dag door bubbeltjeswater drinken. Daarnaast blijft het de vraag wat het menselijke effect is van langdurig en herhaaldelijk prikwater drinken. Onderzoek zal het op termijn uitwijzen.

Een ding moge duidelijk zijn, prikwater is misschien toch minder onschuldig dan het lijkt. Ook water is niet onaangetast gebleven door big food. Aan het relatief onschuldige imago van water kleeft een verborgen, doch ietwat zure, keerzijde; processed foods nemen rare vormen aan. Bewust zijn daarvan helpt ons allemaal bij het maken van de juiste keuzes, want die zijn er.

Ik proost vanavond in ieder geval met een glaasje bubbels, want we hebben wat te vieren. Of dat glaasje water is? Dokter “de Lange” mag ‘t weten!

#enjoyhealth

The doc.

- Samefko

Bronnen

1 Wakisaka S et al. - The effects of carbonated water upon gastric and cardiac activities and fullness in healthy young women. J Nutr Sc Vitaminol, 2012; 58: 333 – 338

2 Parry J et al. Investigation of mineral waters and soft drinks in relation to dental erosion. J Oral Rehabil, 2001; 28 (8): 766 – 772

3 Brown CJ et al. The erosive potential of flavored sparkling water drinks. Int J Paediat Dent, 2007;17 (2): 86 – 91

4 Eweis DS et al. Carbon dioxide in carbonated beverages induces ghrelin release and increased food consumption in male rats: Implications on the onset of obesity. Obes Res Clin Pr, 2017