Pioppi: klopt'ie of flopt'ie?

Het is weer zo ver: een nieuw dieet dient zich aan en dus reden voor weer een vlaag van collectieve bangmakerij. Want nieuw is anders en daarom misschien wel gevaarlijk. Alsof status quo behouden anno nu zo goed is: nog nooit eerder in de geschiedenis waren er zo veel mensen ongezond. En nog nooit eerder leefden die mensen voor zo’n lange tijd zo ongezond. Elk logisch redenerend persoon zou denken: time for change; immers, jarenlang van hetzelfde heeft ons niet verder kunnen helpen. Natuurlijk, er zijn in deze wereld van food & health veel opportunisten. Maar toch wordt ook elke oprechte poging om onze wereld van verdere crisis te redden even genadeloos de kop ingedrukt. Zo las ik vanochtend op de website van het NOS: “Pioppi-dieet geen goed idee, zegt Voedingscentrum“. Want: “Door het dieet te volgen, mis je belangrijke voedingsstoffen zoals B-vitamines en voedingsvezels” zo luidde de waarschuwing.

Ja, ik ben er van op de hoogte dat de meest recente voedingsrichtlijn van de gezondheidsraad uit 2015 voor verandering heeft gezorgd in het beleid van het Voedingscentrum. Uiteindelijk zal “hetzelfde” heel langzaam mee veranderen naar “iets minder van hetzelfde”. Let wel, de richtlijn die daarvoor de dienst uit maakte stamde uit 2006! Maar zo gaat dat met verandering: langzaam en vooral niet zonder slag of stoot.

Eén ei

En dus lezen we nog altijd bang makende berichten over eieren, vetten enzovoorts, terwijl toch al enige tijd goed onderbouwd aangetoond is dat een eitje per dag niet per se kwaad kan [1,2]. En daar zit waarschijnlijk ook de crux. Want, de adviezen die we omarmen zijn nog altijd erg algemeen van aard. Da’s niet heel vreemd, je wilt een heel land goed kunnen adviseren als het gaat om gezondheid. Maar, hoe homogeen zijn die bewoners van dat land? Are we all the same? Does one size fit all? Hoogleraar diabeteskunde, prof. Hanno Pijl benoemt het gelukkig al: de adviezen van het voedingscentrum zijn vooral bedoeld voor gezonde mensen. Daarmee suggereert hij dat zieke mensen mogelijk behoefte hebben aan iets anders, iets wat past bij hun “subtype”. Ik trek ‘m nog verder door, want ook niet-zieke mensen hebben behoefte aan iets wat past bij hun subtype.

Mensen verschillen wel!

Je kunt je dan ook afvragen hoe wezenlijk en gevaarlijk vermeende voedingsstoftekorten dan echt zijn. Of te hoge concentraties van bepaalde stofjes. Grote extremen even buiten beschouwing gelaten, maar wetenschappelijke studies laten meestal een enorme spreiding zien in bloedwaarden, iets wat je zou kunnen interpreteren als blijk van de grote diversiteit tussen mensen. Zo kun je je dus op individueel niveau zeker de vraag stellen of een voedingsstoftekort absoluut is, of meer relatief en dus persoonsgebonden.

Een onlangs gepubliceerde studie in de BMJ sport-editie liet zien dat goed-getrainde triatleten op een laag-koolhydraten-hoog-vet-dieet (een zgn. keto-dieet) hogere cholesterolwaarden hadden dan ‘gemiddeld’ [2]. Maakt die ene waarde hen dan ongezonder dan bijv. een mens met een zittende leefstijl, een slecht eetpatroon en zwaar overgewicht, maar met cholesterolwaarden die binnen de bandbreedte van het gemiddelde liggen? Zou het niet zo kunnen zijn dat de verandering in bepaalde lichaamsmarkers als cholesterol, juist een teken is van een veranderde stofwisseling - eentje die is aangepast op vetverbranding - in plaats van slechts een marker voor ziekte? Zou het niet zelfs zo kunnen zijn dat bepaalde aspecten van onze stofwisseling vooralsnog relatief onderbelicht zijn gebleven doordat we soms vergeten naar het geheel te kijken, maar ons verliezen in stofjesdenken?

Gevaarlijk en mag niet!

Juist dat reductionistisch denkpatroon maakt ons krampachtig. Het schept de voorwaarden om restricties de boventoon te laten voeren, wanneer het gaat om gezond eten.

Ik ben van mening dat een model waarbij keuzevrijheid centraal staat een nieuw perspectief biedt. Een model waar meerdere eetstijlen bij kunnen aansluiten. Een model dat je laat eten wat wat bij jou past en zo gezondheid nastreeft. Het zou niet alleen een breed publiek kunnen bedienen, maar hen ook tevreden stellen. Mark my words.

Happy people, healthy people.

#enjoyhealth

The doc.

• Samefko

Bronnen

1 Hu FB, Stampfer MJ, Rimm EB et al. A prospective study of egg consumption and risk of cardiovascular disease in men and women. JAMA, 1999; 281 (15): 1387-94

2 Rong Y, Chen L, Zhu T et al. Egg consumption and risk of coronary heart disease and stroke: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ, 2013; 346: e8539

3 Creighton BC, Hyde PN, Maresh CM et al. Paradox of hypercholesterolaememia in highly trained, keto-adapted athletes. BMJ Open Sport Exerc Med, 2018; 4(1): e000429