NOOT [KOKOS]
- The doc.
- 26 aug 2018
- 4 minuten om te lezen
Een poos geleden schreef ik een stuk over kokosvet - lees 'm gerust terug! Gisteren las ik in Het Parool een stuk waarin gekopt werd 'KOKOSOLIE IS PUUR VERGIF'. Sommige van de argumenten die hierbij werden aangehaald leken decennia geleden geschreven. Uit een tijd dat we nog in de ban waren (of zijn we dat nog steeds?) van "stofjes-onderzoek" en "stofjes-gezondheid-relaties" zoals verzadigde vetten = hart- en vaatziekten.
Ik kon 't niet laten om naar aanleiding van dit stuk een "adendum" bij het origineel te schrijven om de argumenten van prof. Michels (Harvard University) iets te nuanceren.
Een aantal van de argumenten die prof. Michels in het Parool opsomde benoem ik hieronder, met daaronder mijn reactie.
Argument 1: "Er is niet één studie die positieve effecten van kokosolie benoemt."
Eerst even wat feitjes en cijfers:
Hoewel voedingswetenschappelijk onderzoek wereldwijd wordt uitgevoerd, ligt de bakermat van dergelijk onderzoek - conform empirische standaarden - voornamelijk in landen waar van nature geen kokosolie voorkomt. Lees: het Westen. De interesse naar gezondheidseffecten van kokosolie is derhalve jarenlang nihil gebleven.
Er zijn nog maar weinig publicaties naar de effecten van kokosolie en de uitkomsten zijn niet uitgesproken positief, maar zeker ook niet uitgesproken negatief. Derhalve is meer onderzoek nodig om de daadwerkelijke effecten van kokosolie op de gezondheid te kunnen uitdiepen.
Ter illustratie: van de (slechts) 14 pagina’s onderzoek (ca. 260 studies) naar ‘coconut oil health’ via de online database Pub Med, stamt de helft uit de afgelopen 10 jaar, ruim een derde uit de afgelopen 4 jaar!
Een maatschappelijke toename in interesse voor een bepaald onderwerp oefent dus met terugwerkende kracht invloed uit op 'de wetenschap'. Of, zoals de doctor vaker zegt: wanneer iets niet (wetenschappelijk) bewezen is, betekent dat niet per se dat iets niet waar is. Daarvoor is de context van belang, we zijn immers niet alwetend. Daarom juist doen we onderzoek! Kwam het in het verleden niet vaker voor dat iets nog bewezen moest worden of dat onderzoeksresultaten in een ander tijdsbestek discutabel bleken (suikerdiscussie….)?
Argument 2: "Kokosolie bestaat uit meer onverzadigd vet dan varkensvet, dat al ongezond is!"
Deze notie (ik haal 'm ook aan in mijn vorige stuk over kokosolie) getuigt eveneens van een oubollige, reductionistische kijk op voeding en gezondheid. Immers, plantaardige oliën, waaronder kokosolie , bevatten ook een scala aan antioxidanten en bioactieve stoffen.
Een maatschappelijke toename in interesse voor een bepaald onderwerp oefent dus met terugwerkende kracht invloed uit op 'de wetenschap'.
Ja, verzadigde vetten worden nog altijd in verband gebracht met een verhoogd risico op hart-en vaatziekten (veelal via mechanismen die aderverkalking en vaat-ontstekingen in de hand werken). Antioxidanten daarentegen hebben een ontstekingsremmende werking. En laat het juist die ontstekingsremmende werking zijn, die weer een gunstig effect lijkt te kunnen te hebben op het tegengaan van hart-en vaatziekten.
Ik ben me er terdege van bewust dat ook dit een reductionistische (stofjes) kijk op eten is en zal dat argument derhalve zeker niet aanhalen ter promotie van het gebruik van kokosolie... Laat dit wel duidelijk maken dat eten of voeding, zo je wilt, een complexe interactie aangaat met het lichaam, waarvan de effecten niet te reduceren zijn tot lineaire relatie tussen stofje "X "en aandoening "Y".
Bovendien bepalen persoonlijke metabole verschillen (stofwisselingsverschillen tussen mensen) het effect van de interactie die eten aangaat met hun lijf. One size fits none.
Argument 3: "Kokosolie is slecht voor moedertje natuur!"
Een fair argument dat zeker hout snijdt. Hout kapt, zeg maar gerust. De ecologische impact omvat boskap en grootschalig transport van de tropen naar ons kikkerlandje. Het is echter een illusie te denken dat de cultivering van andere oliën vrij is van boskap, bodemuitputting en -erosie. Mijn bescheiden advies is dan vooral te kiezen voor een producent die zo veel mogelijk met zorg en aandacht voor natuur en milieu produceert. Wissel je bak- en braadproduct gerust ook af met een goeie ouwe boter of koolzaadolie van eigen bodem!
Verward?
Voedingsgoeroes strooien graag met extravagante gezondheidsclaims. Daar zit nou eenmaal business in. Wetenschap kan hierin helpen dit een weerwoord te bieden en de zaak vanuit een gedegen onderbouwing te belichten.
In het verleden hielp wetenschap Archimedes bij het bepalen van de goudwaarde van de kroon van koning Hiero. Zo werd aangetoond dat de kroon een product van oplichtingspraktijken was.
Thans helpt wetenschap ons bij het inzichtelijk maken van voedingswaarden. Het gevaar schuilt 'm erin dat we verlangen naar totaal-inzicht en daarmee, totale controle.
Verlies van controle en verwarring ontstaat daar waar we voeding weer als eten gaan beschouwen. Holistisch kijken in plaats van in stofjes denken. Bestaande verbanden raken aan het wankelen. We eten immers eten, geen geïsoleerde nutriënten.
De verbanden lijken groot(s)er dan we op dit moment soms kunnen bevatten. Het mooie daaraan is dat hierdoor wetenschap continu aan verandering onderhevig is. In ontwikkeling. Kennis is dynamisch en afhankelijk van veel omstandigheden. Het houdt ons nieuwsgierig en scherp.
En ja, verandering verwart soms ook. De uitdaging is om dan toch je weg te vinden in de voedingschaos. Gezond boeren verstand is daarbij doorgaans een goeie raadgever. En "mate" is daarbij de juiste maat.
Fijne zondag #Enjoyhealth
The doc.
- Samefko
Gebruikte literatuur
Mensink RP, Zock PL, Kester AD, Katan MB (May 2003). "Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials". American Journal of Clinical Nutrition. 77 (5): 1146–1155
Obied HK, Prenzler PD, Omar SH, Ismael R, Servili M, Esposto S, Taticchi A, Selvaggini R, Urbani S. Pharmacology of Olive Biophenols. In: Fishbein JC, Heilman JM, editors. Advances in Molecular Toxicology. Vol. 6. Elsevier; Amsterdam: 2012. pp. 195–242
Montaño A, Hernández M, Garrido I, Llerena JL, Espinosa F. Fatty acid and phenolic compound concentrations in eight different monovarietal virgin olive oils from extremadura and the relationship with oxidative stability. Int J Mol Sci. 2016; 17(11): E1960
de la Rubia Orti J, Garcia-Pardo M et al. Improvement of Main Cognitive Functions in Patients with Alzheimer's Disease after Treatment with Coconut Oil Enriched Mediterranean Diet: A Pilot Study. J Alzheimers Dis, 2018; 10: 180-184
Sankararaman S, Sferra T. Are we going nuts on coconut oil? Curr Nutr Rep, 2018; 7(3): 107-115
Ghani N, Channip A et al. Physicochemical properties, antioxidant capacities, and metal contents of virgin coconut oilproduced by wet and dry processes. Food Sci Nutr, 2018; 6(5): 1298 - 1306
Eyres, Laurence et al. “Coconut Oil Consumption and Cardiovascular Risk Factors in Humans.” Nutrition Reviews 74.4 (2016): 267–280. PMC. Web. 10 Sept. 2017
Comments