Vlees

Het is alweer een tijd geleden sinds ik mijn laatste inzichten met jullie deelde. Er is dan ook een hoop gebeurd in de afgelopen maanden. Eerst de geboorte van ons jongste welpje Thobisa en vlak daarna een verhuizing. Ook zakelijk heb ik niet stil gezeten. Maar ben er door alle tumult jammer genoeg ook niet meer voor kunnen gaan zitten. Voor het oppakken van de spreekwoordelijke pen. Een griepje tussendoor helpt dan ook niet helemaal mee, want jazeker hoor, ook de ‘gezondheidsdoctor’ vat nog wel eens een griepje. Dat wijt ik dan maar aan het kinderdagverblijf van de oudste. Enfin.

De tijd vliegt. Einde van het jaar alweer. Langzaam maar zeker weer tijd voor een terugblik. Persoonlijk, maar ook collectief. Als Nederlander. Want we doorlopen met z’n allen een healthjourney die zeker niet altijd even makkelijk is. We proberen ons gedrag te verbeteren en bewustere keuzes te maken, maar vervallen soms in oud gedrag. Dat gedrag lijkt er dan ingeslepen. Kan best, maar neemt niet weg dat nieuwe tijden aanbreken en dat veranderen soms gewoon een noodzaak is. Een collectieve noodzaak.

Zo ook rondom vleesconsumptie. De daling die een aantal jaren geleden inzette is namelijk weer gestagneerd.

Het NOS liet me er ook wat over zeggen. Trots als ik was zag ik mezelf tot mijn grote verbazing terug op tv, bevestigen wat we allang wisten: “ja lager opgeleiden eten meer vlees dan hoger opgeleiden”. Niet veel nieuws en zeker niets ten nadele van minder hoog opgeleiden, maar de relatie tussen opleidingsniveau, kennis van gezond gedrag en de beschikking over middelen om daar te komen lijkt me evident en is bovendien ook wetenschappelijk aangetoond [1].

Minder vlees niet ongezond en zeker niet slecht voor dier en milieu

Een voedingspatroon dat bestaat uit hoofdzakelijk plantaardig goeds is beter voor gezondheid. Ik schreef er eerder al een uitgebreid stuk over. Als je de tijd hebt, zeker de moeite waard om tijdens de feestdagen eens doorheen te gaan. En natuurlijk mogen we dierwelzijn en milieu daarbij niet vergeten.

Minder vlees, zeker niet makkelijk

Ondanks we weten dat minder vlees een aantal grote voordelen kent, vinden we het klaarblijkelijk toch ontzettend lastig om onze porties te minderen of uit te wijken naar andere bronnen van eiwit. Immers, de daling in vleesconsumptie die ergens in 2010 inzette, lijkt gestagneerd (Figuur 1).

Figuur 1: Vleesgebruik in Nederland tussen 2005 - 2016 (bron: stichting Wakker Dier, 2017)

De ernst

Voordat ik verder uitweid over mogelijke factoren vind ik het belangrijk om een aantal aspecten duidelijk te benoemen:

1. De gemiddelde jaarlijkse daling tussen 2010 - 2016 bedroeg nog geen 2 (!) %

2. Een gemiddelde (daling) impliceert dat er mensen zijn die minder vlees eten dan gemiddeld. Echter, als we veganisten en vegetariërs meenemen in deze berekening (samen ca. 5% van de bevolking), dan zijn er ook mensen zijn die veel meer vlees eten dan dat gemiddelde…

Nu, zou het niet zo kunnen zijn dat ons collectief denkbeeld nog niet toe is aan minder vlees? Dat een stukje culturele indoctrinatie ons belemmert in minderen? Dat we wel willen, maar eigenlijk gewoon niet goed weten hoe anders? In de afgelopen jaren heb ik wat empirisch onderzoek verricht. Geobserveerd zeg maar. Dit is wat ik tegenkwam:

"Ondanks we weten dat minder vlees een aantal grote voordelen kent, vinden we het klaarblijkelijk toch ontzettend lastig om onze porties te minderen of uit te wijken naar andere bronnen van eiwit. "

Traditie

Traditiegetrouw eten we in dit land een Hollandse triootje van aardappels, vlees, groente . Liefst één soort groentjes: erwtjes, boontjes of worteltjes. Of met kerst misschien twee soorten, sowieso bloemkool met een sausje. We het best lastig daar van af te stappen. Met name de generatie die met “AVG” is opgegroeid, voor de intrede van de exotische-keuken-uit-pakjes en fusion cooking. Een kwestie van tijd, zou je voor deze groep dus kunnen stellen, maar het biedt perspectief!

Fundament van de maaltijd

Om diezelfde reden echter, zien sommige mensen een maaltijd zonder vlees als onvolledig.

Ongezond

En in het verlengde daarvan is er nog altijd een groep mensen die een vleesloze maaltijd als ongezonde maaltijd ziet. Vooral krachtsporters lijken nog wel eens ladingen vlees te consumeren ten behoeve van eiwitsynthese. Kip (en rijst en broccoli, maar vooral kip) “…om spieren op te bouwen”. Maar dat kan ook op een plantaardig dieet (zie ook Nutrition Nerds). Gelukkig zijn er steeds meer (top)sporters die dat weten en laten zien dat je ook top kunt presteren met minder of zelfs geen vlees!

Alternatieven

Tot slot is er een groep die het allemaal wel weet en ook graag wil minderen met vlees, maar nog niet voldoende uit de voeten kan met de aangeboden alternatieven. Ik doel daarbij niet per se op vleesvervangers, maar meer op plant-based als concept. Prijs speelt daar een rol bij, maar ook gemak om aan te schaffen en te bereiden. En laten we daarbij vooral niet vergeten dat voor die groep ‘gezondheid’ als argument niet volstaat: de alternatieven dienen ook smaakvol te zijn!

Tradities bijstellen: niet zonder horten of stoten…

Er wachten nog een aantal serieuze uitdagingen voor 2018 en verder. Maar laat ik vooral niet vergeten te benoemen dat een dalingstop van het een op andere jaar eigenlijk helemaal geen stagnatie is. Belangrijker is om het groter overzicht te behouden. Iets genuanceerder had daarom misschien wel gemogen in de berichtgeving. Ik ben dan ook erg benieuwd hoe deze cijfers zich de komende jaren ontwikkelen.

Kerst komt dichterbij. We zullen smullen ten overvloede en de tafel pas rondbuikig verlaten. Een vleesgang minder zou niet verkeerd zijn. Da’s niet gigantisch, evenmin drastisch. Bovengenoemde dalingen waren dat ook nog niet. “Nog” niet zeg ik met nadruk. Want klein beginnen is niet erg. De gezondheidswinst vloeit namelijk voort uit de som der delen en de daadwerkelijke impact op dier en milieu zit meer in het collectief dan in het individu. Maar daar begint het wel, bij het individu. Ik geloof dat de daling doorzet. Ik ben hoopvol.

Fijne feestdagen lieve mensen. Eet bewust en geniet van al het lekkers, maar bovenal, geniet van elkaar.

#enjoyhealth!

The doc.

- Samefko

#vlees #eiwitten #plantaardig #plantbased #gedrag