Peperkruidnoot

Zwarte piet, je mag er wat van vinden. Ik vind wat van pepernoten, want de uitkomst van die discussie is overduidelijk!

Natuurlijk kun je niet zeggen dat een bepaald product gezond of ongezond is. Als dat zo was, dan hadden alle producten nu labels met een gezondheidswaarde, zou voedselanalfabetisme zo goed als uitgebannen zijn en het zouden voedings-gerelateerde gezondheidsproblemen waarschijnlijk grotendeels tot het verleden behoren. Maar dat is niet zo. Onze kennis van eten is feitelijk nog altijd beperkter dan de letter-kennis van een gemiddeld kind uit groep 2 van de basisschool.

Rond deze tijd van het jaar beginnen veel mensen zich dan ook al aardig druk te maken over de feestdagenkilo’s. Zeker heeft dat wat van doen met een vrees voor overtollige calorie-inname. Om de een of andere reden raken we in de koude maanden wat minder geremd wat betreft onze voedselinname. Kortom: onze energie-inname verhoogt tijdens de wintermaanden. Tel daarbij op dat we juist in die maanden vaak minder actief zijn en dus minder energie gebruiken ten opzichte van de zomer [1]. Gewichtstoename gegarandeerd, dunkt mij zo.

De voedselinnamecyclus Onze voedselinname kent een cyclisch verloop over de tijd, waarbij we op sommige momenten meer en op andere momenten minder eten. In de ideale situatie zijn de dag-tot-dag variaties en de seizoensvariaties over de tijd stabiel, waardoor we in energiebalans zijn en blijven: we komen niet aan en vallen niet af. Een analyse van ons eetgedrag in de afgelopen 100 jaar, leert echter dat we juist wel meer zijn gaan eten. Een verklaring voor de toename in obesitas? Deze interessante link laat zien hoeveel meer we zijn gaan eten en in welke fracties dat precies zit.

En dan hebben we het niet eens gehad over ladingen pepernoten, taaitaai en de ettelijke meergangen kerstbuffetjes, die daar bij komen, zo tegen het einde van het jaar. Je zou haast de neiging krijgen om een paar weken onder te duiken om de obesogene macht van de Goedheiligman en z’n neefje Santa te omzeilen. Big food is er niets bij.

Ken je noten! Maar laten we nu eens even de feiten op een rijtje zetten. Want, hoe slecht is zo’n pepernoot nou echt? Aangezien er geen harde wetenschappelijke data bekend zijn over de oer-hollandse pepernoot besloot ik – zoals een echte wetenschapper betaamt – nog maar eens een klassiek veldonderzoekje te doen, met het volgende resultaat:

Resultaat 1 De pepernoot kent meerdere gedaanten. Hoewel in de volksmond vaker wordt gesproken van pepernoten, bedoelen we in werkelijkheid vaak kruidnoten. De typische pepernoot is namelijk een zachte, cake-achtige substantie met onder andere anijs in de basis. De authentieke pepernoot toont veel gelijkenis met taaitaai [2].

De kruidnoot daarentegen, toont veel overeenkomsten met speculaas en is derhalve een stuk harder. Deze variant bevat onder andere kaneel en kruidnagel [3,4] en wordt dus ten onrechte vaak pepernoot genoemd.

Resultaat 2 Een vergelijkend onderzoek tussen pepernoten en kruidnoten van eenzelfde merk, leverde het volgende voedingswaarde-overzicht op:

Kruidnoten (de harde variant) bevatten per 100g meer energie – 90 kcal meer – dan de zachte tegenhangers, de pepernoten. Dit ten gevolge van een aanzienlijk hogere hoeveelheid vetten, maar ook koolhydraten en eiwitten. Tevens bevatten kruidnoten bijna tweemaal zoveel natrium (zout) als pepernoten.

Conclusie: de noot is gezet! Er is wel degelijk een verschil tussen pepernoten en kruidnoten. Een verschil dat verder reikt dan louter de naamstelling. De zachte pepernoot komt, zo rond de feestdagen, overduidelijk gunstiger uit te test, aangezien deze een lagere energiedichtheid heeft en daardoor per 100 gram snoepgoed minder gauw zal bijdragen aan overtollige feestdagenkilo’s. Daarbij bevat de pepernoot beduidend minder zout. Met het eten van een paar handjes kruidnoten heb je daarentegen al gauw een kwart tot een derde van je dagelijkse zoutlimiet binnen (maximaal 6.0 g zout per dag)!

Soms helpt het, als je beter geïnformeerd bent, om de juiste keuzes te maken. Ik heb je met de pepernoot in ieder geval een eindje op weg geholpen in het voedings-abc’tje. Niet zo verzot op pepernoten? Misschien zijn chocoladeletters dan een alternatief. Want everybody loves chocolate en als je goed weet te kiezen kan dat ook nog een tikkeltje gezond zijn.

Hou je toch écht liever vast aan die kruidnoot? Voor die paar weken in het jaar dat er rijkelijk mee gestrooid wordt in den Landen, kun je er dan misschien maar beter van genieten. Want voor je het weet zit Sinterklaas weer op de boot naar Spanje en moet jij het weer een jaar zonder doen. Zonder pepernoten. Ik weet overigens niet of dat zo erg is; history repeats…

Aap, Pepernoot, Mies, Enjoy Health!

The doc.

- Samefko

Bronnen 1 Ma Y, olendzky BC, et al. Seasonal variation in food intake, physical activity, and body weight in a predominantly obese population. Eur J Clin Nutr, 2006; 60 (4): 519 – 528

2 Pepernoot zoekterm wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Pepernoot

3 Kruidnood zoekterm wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kruidnoot

4 Koekkruiden zoekterm wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Koekkruiden

#noten