Van prik word je dik ll - Smaakwater

NU.nl vond het nodig om nog even door te gaan op #prikwater. Ik heb zo'n 2 dagen na dato het prikkelende vermoeden dat ze op een artikel van ene zekere dr. Ludidi zijn gestuit, via Vondelgym. Want alles kwam samen, net zoals de doctor ‘t beschreef: prik, verzadiging, honger, zuur. Dat kan geen toeval zijn! “Gauw even alle angst wegnemen”, zullen ze gedacht hebben. Da’s prima. Want, ‘normaal doen’ en ’matiging’ zijn toevallig ook de (niet-sexy) sleutelwoorden van 'The doc.'! Jammer dat de boel nog even stevig werd aangedikt in hun Facebook-betrouwbaarheidsstuk: “koolzuur doet je tanden verrotten en maakt je dik”. Weinig genuanceerd. Niet mijn stijl...

Hoewel hypes en bangmakerij de gezondheids- en voedselwereld domineren, is het ook belangrijk, NU.nl, om alle zijden van het verhaal zo volledig mogelijk te belichten. Er is namelijk wel degelijk wetenschappelijke onderbouwing voor het feit dat prikwater met een smaakje wel degelijk schadelijk kan zijn voor het gebit. Ja, inderdaad, bij herhaaldelijke blootstelling. Dat komt niet door het koolzuur, maar wel door de zuren die gebruikt worden om smaak te geven aan dat bubbeltjeswater, of om ze te versterken. Dat is geloof ik niet anders bij cola of enige andere frisdrank. Inderdaad ja, ook hier is matiging weer het (niet-sexy) sleutelwoord...

Hoewel ik doorgaans mijn columns vanachter mijn bureau schrijf en daarbij niet zelden vertrouw op wetenschappelijke onderbouwingen, heeft het persbericht op Nu.nl mij de schrijftafel doen verlaten en de doctorsjas van het nodige stof weten te ontdoen teneinde de praktijk nog eens te grondig onderzoeken. Want, hoe zuur zijn commercieel verkrijgbare bubbeltjeswaters?

Materiaal en methode

Voor dit experiment* besloot ik een aantal watersoorten met prik op zuurtegraad (pH) ten opzichte van elkaar te toetsen. Dat zuur – niet zozeer het koolzuurgas – kan namelijk bij herhaaldelijke blootstelling schadelijk zijn voor het gebit (zie ook mijn column van maandag jl. ‘Van prik word je dik?’. Ik deed eerst een screening op ingrediënten (toegevoegde geur- en smaakstoffen, bijvoorbeeld citroenzuur) en testte vervolgens 4 prikwaters, allen met citroensmaak.

Waters

Ik gebruikte de volgende waters:

- Placebo – kraanwater

- Prikwater Rood (commercieel verkrijgbaar bij een ‘budgetsupermarkt’)

- Prikwater X (commercieel verkrijgbaar bij een ‘premium supermarkt’)

- Prikwater Y(commercieel verkrijgbaar bij een ‘premium supermarkt’, met toegevoegd citroenzuur)

- Prikwater Z (commercieel verkrijgbaar als huismerk van een ‘premium supermarkt’)

- Prikwater Q (commercieel verkrijgbaar bij een ‘premium supermarkt’)

Prikwaters X, Y, Z en Q hadden allen een citroensmaak

Zuurmeter

Om de zuurtegraad te meten gebruikte ik commercieel verkrijgbare pH strips van het merk Lucovitaal (Holland & Barret).

Resultaten

Een analyse van de pH’s van verschillende waters liet zien dat i). kraanwater een neutrale pH van ± 7 heeft; ii). rood prikwater een lichtzure pH heeft van ± 6; iii). de commerciële prikwaters X, Y, Z een neutraal-lichtbasische pH hebben van tussen ± 7-8; iv). commercieel prikwater Q een zure pH heeft van ± 3 (Figuur 1).

Figuur 1: resultaten van de zuur-analyse van kraanwater, prikwater Rood en prikwaters X, Y, Z en Q. Prikwater Q laat een duidelijk zure pH zien (pH ±3).

Conclusie

Prikwaters met een smaakje worden vaak als gezond geïnterpreteerd; verantwoorde vervangers voor bijvoorbeeld frisdranken. De meeste prikwaters bevatten geen kilocalorieën, daardoor vormen ze inderdaad energiearme alternatieven voor frisdranken en zullen ze an sich niet bijdragen in het ontwikkelen van overgewicht.

Wetenschappelijk onderzoek heeft eerder aangetoond dat waters met een smaakje, met en zonder prik, zuren kunnen bevatten die bij herhaaldelijke blootstelling schadelijk kunnen zijn voor het gebit [1,2]. Hoewel in de huidige setting 4 van de 5 geteste prikwaters pH-neutraal of licht-basisch waren, hebben de resultaten van dit experiment aangetoond dat er ook in Nederland commerciële prikwaters verkrijgbaar zijn met een erg lage zuurtegraad. Dergelijke prikwaters kunnen in theorie bij herhaalde blootstelling de tandgezondheid aantasten. Opvallend was het niet het prikwater met toegevoegd citroenzuur dat een zuurgraad van 3 liet zien!

Er zijn natuurlijk meerdere merken en meerdere soorten prikwater die getest hadden kunnen worden. Maar, wie gaat al dat water nou opdrinken? Op basis van de huidige resultaten lijkt de schade in de praktijk minder zuur te zijn dan eerdere wetenschappelijke onderzoeken deden lijken.

Het is goed te realiseren dat in de praktijk vaak factoren spelen die een wetenschappelijk onderzoek niet één-op-één vertaalbaar maken naar elke situatie. In dit geval bleken de door mij geraadpleegde onderzoeken uitgevoerd in Groot Brittanië, alwaar bijvoorbeeld andere commercieel verkrijgbare dranken beschikbaar zijn dan hier.

Hoewel de schade meevalt wat betreft smaakwater, is het desalniettemin wijs om met een tweetal zaken rekening te houden als je kiest voor water met een smaakje, namelijk: 1. kies voor een variant met geen toegevoegde suikers, 2. kies voor een variant met geen toegevoegde zuren. Bij voorkeur maak je zelf fruit-infusion water, dan weet je zeker wat er in zit!

Een interessante aanvulling dus, op wat we eerder deze week leerden. Nu.nl, wellicht nog even terug naar de schoolbanken? Of experimenteertafel...

Dosis maakt het vergif, dat wisten we al. Dus geniet vooral ook, met mate!

Enjoy health!

The doc.

- Samefko

*Dit experiment is niet-wetenschappelijk uitgevoerd en biedt slechts een indicatie van pH-waarden van commerciële prikwaters!

Bronnen

1. Rees J et al. The erosive potential of some flavoured water. Eur J Dent Dent , 2007;1 (1): 5 – 9

2. Brown CJ et al. The erosive potential of flavored sparkling water drinks. Int J Paediat Dent , 2007;17 (2): 86 – 91

#prikwater #koolzuur #water